Pierwszy dokument sporządzony przez margrafów brandenburskich (1240/42), z 13 lutego1281 roku, wspomina stare młyńskie prawo i mówi o pozwoleniu na budowę nowego młyna nad fosą miejską. Następna wiadomość pochodzi z 1621 roku i zawiera informacje o istnieniu najstarszego młyna wodnego w mieście, który należy do mistrza młynarskiego Wilchelma Fridricha. Wzniesiono go na miejscu jego starszego poprzednika, który zbudowany był przypuszczalnie z drewna. Budynek młyna od chwili jego powstania, był niejednokrotnie przebudowany, ale jego lokalizacja nie uległa zmianie. Bryła budynku pochodzi zapewne z początku XVII wieku, i nie wiele się zmieniła do czasów obecnych.
Młyn po I wojnie światowej został zmodernizowany i przestawiony z napędu wodnego na elektryczny.
Po zakończeniu II wojny światowej pierwsze polskie władze w miasteczku uruchomiły młyn i nie dopuściły do demontażu jego urządzeń przez Rosjan, którzy wywozili wszelkiego rodzaju urządzenia jako łup wojenny. Młyn działał do końca lat sześćdziesiątych. Początek lat siedemdziesiątych okazał się pechowy dla urządzeń młyna. Wstrzymano jego pracę, a całe wyposażenie sprzedano na złom. Opustoszałe wnętrza w budynku przekształcono na magazyny w których gromadzono surowce wtórne, skupując je z terenu miasta i okolicy. Skup funkcjonował do końca lat osiemdziesiątych, po czym budynek zamknięto i chylił się ku upadkowi. W roku 1998 grupa pasjonatów historii miasta i okolic zainteresowała się niszczejącym budynkiem po starym młynie i rozpoczęła starania o jego uratowanie. Jesienią 2011 roku władze miasta zgromadziły odpowiednie fundusze i rozpoczął się długo oczekiwany remont, który zakończono pod koniec 2012 roku.
Remont młyna
Głównym inicjatorem tego zabytku było Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Trzcińskiej. Gmina Trzcińsko-Zdrój na remont budynku otrzymała 85% dofinansowania unijnego. Remont kosztował 400 tys. zł z czego wkład z budżetu Gminy to 106 tys. zł. Dodatkowo w trakcie prac remontowych Burmistrz postanowił wyremontować poddasze (koszt ok. 54 tys. zł), na którym powstała sala konferencyjna.
Oficjalne otwarcie Izby Pamięci
22 listopada 2013 r. odbyło się oficjalne otwarcie Izby Pamięci w Trzcińsku-Zdroju.
Pomieszczenia w Izbie Pamięci
Zrekonstruowano koło młyńskie, które kręci się, poruszane wodami Rurzycy. Przepływającą pod budynkiem rzeczkę widać przez szklaną podłogę i balkoniki. Na parterze zgromadzono wiele przedmiotów życia codziennego w dawnym Trzcińsku, zarówno niemieckim, jak i polskim.
Na parterze jest umiejscowiona wystawa etnograficzna, w której znajdują się eksponaty
ze zbiorów stowarzyszenia, szkół, biblioteki miejskiej. W gablotach znajdują się znaleziska z czasów prehistorycznych, z kancelarii Hitlera, która mieściła się przy Aleii Wolności oraz przedmioty, którymi się posługiwano. Na tablicach możemy zobaczyć opis powstania Trzcińska-Zdroju, opis kościołów znajdujących się na terenie gminy Trzcińska – Zdroju, na innych widzimy opis bram, baszt, murów.
Na I piętrze znajduje się wystawa geologiczna. Wystawa składa się z dwóch części: paleontologicznej, w której znajdują się skamieniałości flory i fauny oraz z części kamiennej, która jest poświęcona technice, rzeźbie i historii poznania budowy geologicznej obszaru epoki polodowcowej.
W gablotach omówione są najważniejsze skały występujące na naszym obszarze.
Wydarzenia
Od momentu otwarcia Izby Pamięci organizowane są wystawy prac pokonkursowych Polsko-Niemieckiego Festiwalu „Europa bez granic". Różnego rodzaju konferencje, spotkania Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Trzcińskiej, Noc Muzeów, wycieczki dzieci i młodzieży, organizowane są lekcje historii oraz wszelkie dodatkowe wystawy.
Godziny otwarcia Izby Pamięci
W okresie wakacyjnym Izba Pamięci w Trzcińsku-Zdroju jest otwarta od wtorku do piątku od 11.00 do 18.00. w sobotę od 10.00 do 18.00.
W okresie jesienno-zimowo-wiosennym Izba Pamięci czynna jest od wtorku do soboty od 14.00 do 18.00.
